Διευκρινίσεις σχετικά με το σχεδιασμό και την υλοποίηση των Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για το σχολικό έτος 2016-2017

Το Τμήμα Περιβαλλοντικής Αγωγής της Δ.Δ.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης σας υπογραμμίζει περαιτέρω λεπτομέρειες και διευκρινίσεις αναφορικά με την υλοποίηση προγραμμάτων Π.Ε.

Κατά τη σχολική χρονιά 2016-17 και για τον καλύτερο σχεδιασμό και υλοποίηση προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ) ισχύουν τα ακόλουθα:

1. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Π.Ε.

1.1. Σχεδιασμός

Η διαδικασία ανάπτυξης Προγραμμάτων Π.Ε. έχει ως εξής: Με την έναρξη του σχολικού έτους 2016-2017 οι Υπεύθυνοι Προγραμμάτων Π.Ε. ενημερώνουν τους Διευθυντές και τους Συλλόγους Διδασκόντων των σχολικών μονάδων, για τις δυνατότητες ανάπτυξης και τη μεθοδολογία εφαρμογής προγραμμάτων Π.Ε. Στη συνέχεια ο Διευθυντής, σε ειδική συνεδρίαση, ενημερώνει σχετικά τους εκπαιδευτικούς. Οι εκπαιδευτικοί που επιθυμούν να αναλάβουν την υλοποίηση προγράμματος συγκροτούν μαθητική ομάδα, αφού πρώτα εξασφαλίσουν τη σύμφωνη γνώμη των γονέων/κηδεμόνων για τη συμμετοχή των μαθητών/τριών στο πρόγραμμα.

Η μαθητική ομάδα, μπορεί να αποτελείται:

• από το σύνολο των μαθητών ενός σχολικού τμήματος
• από ομάδα μαθητών/τριών διαφορετικών τμημάτων ή τάξεων (Γ/σια, ΓΕΛ, ΕΠΑΛ) ή και τμημάτων ειδικότητας ΕΠΑΛ/ΕΚ (μέχρι 35 μαθητές/τριες)
• από μαθητές του σχολείου σε συνεργασία με μαθητές άλλου σχολείου (μέχρι 35 μαθητές/τριες)

Μετά τη συγκρότηση της μαθητικής ομάδας

α) O εκπαιδευτικός επιλέγει σε συνεργασία με τους μαθητές/τριες το θέμα του προγράμματος.

Σχετικά με την επιλογή του θέματος επισημαίνεται ότι καλό είναι το θέμα να πληροί τις

περισσότερες από τις παρακάτω προϋποθέσεις:

– Να ενδιαφέρει τους μαθητές/τριες. Η παράμετρος αυτή είναι σημαντική προκειμένου να

εξασφαλιστεί το ενεργό ενδιαφέρον και η συνοχή της παιδαγωγικής ομάδας μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος

– Να προέρχεται από το άμεσο περιβάλλον των μαθητών/τριών προκειμένου να δίνεται η

δυνατότητα άντλησης πρωτογενών στοιχείων κατά την επεξεργασία του

– Να είναι επίκαιρο

– Να έχει πολλές πτυχές, οι οποίες θα αναλύονται και θα συνεξετάζονται σε κάθε φάση του προγράμματος

– Να μπορεί να εκπονηθεί μέσα στα συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια που ορίζονται από την παιδαγωγική ομάδα

– Να δίνει όσο το δυνατό περισσότερες δυνατότητες διαθεματικής προσέγγισης

β) Μετά την επιλογή του θέματος, ακολουθεί ο σχεδιασμός του προγράμματος που

περιλαμβάνει τον τίτλο, τις θεματικές ενότητες, τους στόχους, τη μεθοδολογία, το χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης, τις ενδεχόμενες συνεργασίες, τα πεδία σύνδεσης με τα αναλυτικά προγράμματα, το ημερολόγιο προγραμματισμού δραστηριοτήτων, τα ονοματεπώνυμα των εκπαιδευτικών και τα ονοματεπώνυμα των μαθητών/τριών που θα συμμετέχουν.

Στη συνέχεια, συμπληρώνεται με τα στοιχεία αυτά «Σχέδιο υποβολής προγράμματος

Σχολικών Δραστηριοτήτων», υπόδειγμα του οποίου επισυνάπτεται (παράρτημα 1).

Σε ό,τι αφορά την επεξεργασία των θεμάτων, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι βασικές αρχές που εφαρμόζονται στα προγράμματα των Σχολικών Δραστηριοτήτων με στόχο τη διαμόρφωση ενεργών και κριτικά σκεπτόμενων πολιτών:

η μαθητοκεντρική διαδικασία (ενθάρρυνση της πρωτοβουλίας των μαθητών, χρήση

συμμετοχικών και ενεργών διδακτικών τεχνικών, δημοκρατικός διάλογος)

η συνεργατική μάθηση μέσα από την ανάπτυξη κλίματος ενεργούς συμμετοχής και

αλληλοϋποστήριξης των μελών των ομάδων εργασίας, αλλά και των ομάδων μεταξύ τους

η βιωματική και ανακαλυπτική μάθηση μέσα από την χρήση πρωτογενών πηγών (διεξαγωγή έρευνας, μελέτη πεδίου κ.λ.π.)

η διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων και η διαθεματικότητα

η δημιουργική και ελεύθερη έκφραση

Επισημαίνεται ότι σε όλα τα προγράμματα θα πρέπει να επιδιώκεται η εμπλοκή όλης της

σχολικής, αλλά και της ευρύτερης κοινότητας στο πρόγραμμα Σχολικών Δραστηριοτήτων τόσο κατά την εκπόνηση του όσο και κατά την παρουσίαση του όταν ολοκληρωθεί.

1.2. Έγκριση

Τα συμπληρωμένα σχέδια εγκρίνονται από τον Σύλλογο Διδασκόντων της σχολικής μονάδας ή των σχολικών μονάδων, σε περίπτωση συνεργασίας σχολείων, και στη συνέχεια υποβάλλονται στην Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής, προκειμένου οι τελευταίοι να δώσουν τεκμηριωμένη εισήγηση έγκρισής τους στην Επιτροπή Σχολικών Δραστηριοτήτων.

Διευκρινίζεται ότι οι όμιλοι των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων δεν υποβάλλονται για έγκριση ως προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων.

1.3. Δαπάνες υλοποίησης

Για το τρέχον σχολικό έτος δεν προβλέπεται από τον κρατικό προϋπολογισμό κάλυψη δαπανών για αναλώσιμα και υπερωρίες εκπαιδευτικών.

1.4. Διάρκεια και ωράριο υλοποίησης προγραμμάτων – συμμετοχή των Εκπαιδευτικών

α) Διάρκεια:

Για τη Δευτεροβάθμια Εκπ/ση η διάρκεια ενός Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ορίζεται ότι είναι τουλάχιστον 5 μήνες.

β) Ωράριο υλοποίησης:

Τα προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, υλοποιούνται εκτός ωρολογίου προγράμματος.

Εξαιρούνται οι μαθητές των ΕΠΑΛ που λαμβάνουν μέρος σε σχολικές δραστηριότητες στο πλαίσιο της Ζώνης Δημιουργικών Δραστηριοτήτων στην Α’ ΕΠΑΛ.

Τα προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης υλοποιούνται εντός του ωρολογίου προγράμματος με δυνατότητα διαθεματικής προσέγγισης σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα.

γ) Συμμετοχή και ωράριο εκπαιδευτικών:

– Κάθε εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μπορεί να υλοποιεί έως δύο (2) προγράμματα εκ των οποίων το ένα ως Συντονιστής/στρια. Ο/Η Συντονιστής/στρια του κάθε προγράμματος ορίζεται από το Σύλλογο Διδασκόντων. Κάθε πρόγραμμα μπορεί να υποστηρίζεται από ομάδα εκπαιδευτικών, έως τρεις (3), συμπεριλαμβανομένου του Συντονιστή/στριας του προγράμματος. Στις σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για κάθε πρόγραμμα ορίζεται εβδομαδιαίως ένα δίωρο, το οποίο ορίζεται συγκεκριμένα και αναγράφεται στο πρακτικό του Συλλόγου Διδασκόντων του σχολείου που εγκρίνει το πρόγραμμα.

Το πρακτικό αυτό συνοδεύει το «Σχέδιο υποβολής προγράμματος» (βλέπε συνοδευτικά έντυπα Παράρτημα 1).

Στις σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κάθε μαθητής μπορεί να συμμετέχει μέχρι και σε δύο (2) προγράμματα.

– Για τις σχολικές μονάδες Ειδικής Αγωγής ισχύουν τα ανωτέρω. Κάθε πρόγραμμα μπορεί να υποστηρίζεται από 3μελή ομάδα εκπαιδευτικών και μελών του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού ή/και του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού, ανά Τμήμα ή ομάδα μαθητών/τριών, με σκοπό την ανάπτυξη της διεπιστημονικής συνεργασίας και προσέγγισης.

Επισημαίνεται ότι για όλα τα προγράμματα της παρούσας εγκυκλίου δεν προβλέπεται συμπλήρωση ωραρίου.

1.5. Ολοκλήρωση προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων – Βεβαιώσεις Υλοποίησης Προγράμματος

Αμέσως μετά την ολοκλήρωση των προγραμμάτων κάθε σχολικής μονάδας, η παιδαγωγική ομάδα κάθε προγράμματος παρουσιάζει σε ειδική συνεδρίαση του Συλλόγου Διδασκόντων τον απολογισμό της, ώστε να διαχέονται οι καλές πρακτικές εντός της σχολικής μονάδας. Επίσης, ο/η Συντονιστής/στρια κάθε προγράμματος καταθέτει μια έκθεση απολογισμού στην Υπεύθυνη και ο Διευθυντής του Σχολείου την ενημερώνει εγγράφως για την ολοκλήρωση ή μη των προγραμμάτων του σχολείου, σύμφωνα με το Σχέδιο Υποβολής Προγράμματος που είχε υποβληθεί στην αρχή του σχολικού έτους.

Στη συνέχεια λαμβάνοντας υπόψη την παραπάνω ενημέρωση χορηγείται Βεβαίωση

Υλοποίησης Προγράμματος με τις υπογραφές του Διευθυντή Εκπ/σης και της Υπεύθυνης Περιβαλλοντικής.

1.6. Συνεργασίες με άλλους φορείς

Προγράμματα Π.Ε. μπορούν να υλοποιηθούν, σύμφωνα με τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις και διαδικασίες, στο πλαίσιο οποιουδήποτε προγράμματος εγκεκριμένης συνεργασίας του ΥΠ.Π.Ε.Θ. με άλλους κυβερνητικούς ή μη κυβερνητικούς φορείς, δημόσιους οργανισμούς, φορείς τοπικής ή περιφερειακής αυτοδιοίκησης, ΑΕΙ, ΤΕΙ, ΚΠΕ κ.ά. καθώς επίσης και στο πλαίσιο υλοποίησης καινοτόμων προγραμμάτων ή προγραμμάτων διεθνών συνεργασιών. Για οποιαδήποτε συνεργασία με φορείς ή φυσικά πρόσωπα μέσα στις σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, θα πρέπει να υπάρχει:

• έγκριση του φορέα από τις αρμόδιες Δ/νσεις του ΥΠ.Π.Ε.Θ. (οι εγκρίσεις ισχύουν για ένα σχολικό έτος),
• η σύμφωνη γνώμη του Συλλόγου Διδασκόντων της σχολικής μονάδας.

1.7. Προθεσμία υποβολής Προγραμμάτων

• Τα σχέδια προγραμμάτων πρέπει να υποβληθούν μέχρι τις 11 Νοεμβρίου 2016, στο Γραφείο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
• Οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης πρέπει να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες έγκρισης των υποβληθέντων σχεδίων προγραμμάτων μέχρι τις 21 Νοεμβρίου 2016.

  1.8. Επίκαιρο θέμα για τη σχολική χρονιά 2016-17: Νοιάζομαι για το Περιβάλλον, φροντίζω την Υγεία μου, προωθώ τον Πολιτισμό

Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το καθαρό νερό και ο αέρας, η επαρκής υγιεινή, το ασφαλές εργασιακό και οικιακό περιβάλλον, οι δρόμοι, συμβάλλουν στην καλή υγεία. Αντίθετα μολυσμένο νερό, ρύπανση του αέρα, βιομηχανικά λύματα και άλλοι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι είναι σημαντικά αίτια ασθενειών, αναπηριών και πρόωρων θανάτων, συμβάλλουν και απορρέουν από την φτώχεια, η οποία πολλές φορές είναι διαγενεακή.

Ενδεικτικοί θεματικοί άξονες:

– Ασφαλές και υγιεινό σχολικό και οικιακό περιβάλλον

– Πηγές ρύπανσης στο τοπικό περιβάλλον και ενδεχόμενες επιπτώσεις στην υγεία των

κατοίκων

– Η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η εκπαίδευση ως παράγοντες της δημόσιας υγείας

– Ζητήματα διατροφής (μέθοδοι καλλιέργειας τροφίμων, υγιεινή διατροφή)

– Η κατάσταση των φυσικών πόρων ως παράγοντας εξασφάλισης καλής υγείας και ευεξίας

– Οδική ασφάλεια (δίκτυο δρόμων, κυκλοφοριακή αγωγή, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, πρόληψη τροχαίων ατυχημάτων κ.λ.π.)

– Ασφάλεια και υγεία σε εργασιακό περιβάλλον

– Παρεμβάσεις και βελτιώσεις στο αστικό και σχολικό περιβάλλον με στόχο τη βελτίωση των

συνθηκών υγείας και υγιεινής

– Μέθοδοι πρόληψης των απορριμμάτων και διαχείρισης τους (μείωση της κατανάλωσης,

επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση)

– Περιβαλλοντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία τη μητρότητα (την κύηση, το

θηλασμό κ.λ.π.) και των παιδιών (παιδική θνησιμότητα, έκθεση σε ακτινοβολία, ανάπτυξη κ.λ.π.)

– Προώθηση καλών πρακτικών υγιεινής, οδικής ασφάλειας, ανακύκλωσης κ.λπ. μέσα από

εικαστικές προσεγγίσεις

– Διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων, προβλημάτων φτώχειας, κοινωνικού αποκλεισμού

κ.λπ. μέσα από την θεατρική πράξη

– Σχολικό περιβάλλον που προάγει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και

εφήβων

Επίκαιρη δράση για το σχολικό έτος 2016-17:

Τα προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων δημιουργούν ένα εναλλακτικό παιδαγωγικό πλαίσιο το οποίο προωθεί μορφές συνεργασίας, αλληλεγγύης και κριτικής ερμηνείας της πραγματικότητας. Τα προγράμματα αυτά θα συμβάλουν στην ενδυνάμωση του σεβασμού και της αποδοχής της ετερότητας, και συνεπώς θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση των φαινομένων του κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά και στην πρόληψη και αποτροπή ξενοφοβικών και ρατσιστικών συμπεριφορών στο σχολικό και ευρύτερο κοινωνικό χώρο.

Για τη φετινή σχολική χρονιά προτείνεται η ανάπτυξη συνεργασιών των σχολικών μονάδων στο πλαίσιο των προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων με τμήματα Δομών Υποδοχής για την Εκπαίδευση Προσφύγων (ΔΥΕΠ). Στις ΔΥΕΠ φοιτούν παιδιά πολιτών τρίτων χωρών που διαμένουν σε κέντρα ή δομές φιλοξενίας του Ελληνικού κράτους ή της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ (ΥΑ 152360/ΓΔ4/19-09-2016, ΦΕΚ 3049/2016, τ.Β). Η συνεργασία μπορεί να αναπτυχθεί με τη μορφή κοινής εκπόνησης και υλοποίησης προγράμματος σχολικών δραστηριοτήτων, αλλά και με τη διοργάνωση αυτοτελών δραστηριοτήτων, δράσεων ή παρεμβάσεων.

Οι Υπεύθυνοι Π.Ε θα υποστηρίξουν και θα διευκολύνουν τις παραπάνω συνεργασίες.

2. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Η Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, παρακολουθεί, υποστηρίζει τα αντίστοιχα προγράμματα των σχολικών μονάδων της οικείας Διεύθυνσης και στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της.

Συντονισμός επιμόρφωσης.

Η Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής οργανώνει επιμορφωτικές συναντήσεις, σεμινάρια, ημερίδες σχετικά με θέματα που αφορούν την παιδαγωγική μεθοδολογία εκπόνησης των προγραμμάτων, αλλά και ζητήματα που αφορούν το περιεχόμενο της κάθε σχολικής δραστηριότητας.

Οι παραπάνω επιμορφωτικές δράσεις εγκρίνονται ως εξής: 

– Επιμορφωτικές δράσεις που διοργανώνονται και υλοποιούνται αποκλειστικά από την Υπεύθηνη χωρίς συμμετοχή άλλου φορέα από τον οικείο Διευθυντή Εκπαίδευσης

– Επιμορφωτικές δράσεις που διοργανώνονται ή/και υλοποιούνται σε συνεργασία με άλλους φορείς από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠ.Π.Ε.Θ.

Για όλα τα προαναφερόμενα μπορούν να συνεργάζονται με τμήματα Πανεπιστημίων,

Σχολικούς Συμβούλους, ΚΠΕ, ΟΤΑ, Μουσεία, Βιβλιοθήκες, Αρχεία, μη κυβερνητικούς φορείς, ειδικούς επιστήμονες, επαγγελματίες κ.α. ανάλογα με τις θεματικές των προγραμμάτων και σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στην παράγραφο 1.6 της παρούσας εγκυκλίου.

Η Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης καθώς και ο/η Διευθυντής/ντρια της σχολικής μονάδας οφείλουν να παροτρύνουν και να υποστηρίζουν την υλοποίηση των εγκεκριμένων προγραμμάτων.

2.3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ/Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη

«Η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ) ενδυναμώνει τους μαθητές να λάβουν

συνειδητές αποφάσεις και υπεύθυνη δράση για την περιβαλλοντική ακεραιότητα, την οικονομική βιωσιμότητα και μια δίκαιη κοινωνία για τις παρούσες και τις μέλλουσες γενιές σεβόμενοι την πολιτισμική ποικιλότητα. Είναι μια διαρκής εκπαίδευση και αναπόσπαστο συστατικό στοιχείο ποιότητας στην εκπαίδευση. Η ΕΑΑ είναι ολιστική και μετασχηματιστική εκπαίδευση η οποία αφορά το περιεχόμενο, την παιδαγωγική και το μαθησιακό περιβάλλον. Επιτυγχάνει το σκοπό της μέσα από το μετασχηματισμό της κοινωνίας.» (UNESCO 2014)

2.3.1. Δράσεις και Δραστηριότητες στο πλαίσιο των προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη

Ενδεικτικά στα προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, είναι δυνατόν να αναπτυχθούν δράσεις, όπως:

. Εκπαιδευτικές επισκέψεις σε ΚΠΕ ή σε άλλους φορείς (π.χ. Φορείς Διαχείρισης κ.λ.π.)

και για τις δύο βαθμίδες εκπαίδευσης, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις

. Συμμετοχή σε Θεματικά Δίκτυα ΠΕ (τοπικά, περιφερειακά, εθνικά, διεθνή)

. Παρεμβάσεις στο τοπικό περιβάλλον ως αποτέλεσμα του προγράμματος (αναμόρφωση και υιοθεσία χώρων κ.λ.π.)

Συμμετοχή σε προγράμματα Π.Ε καθώς και σε Θεματικά Δίκτυα άλλων κυβερνητικών ή μη κυβερνητικών φορέων, φορέων περιφερειακής ή τοπικής αυτοδιοίκησης, ΑΕΙ, ερευνητικών κέντρων κ.λ.π. οι οποίοι μπορούν με τα δικά τους μέσα να στηρίξουν το έργο των εκπαιδευτικών και των σχολείων, μπορεί να πραγματοποιούνται εφόσον τα εν λόγω προγράμματα και δίκτυα είναι εγκεκριμένα από το ΥΠ.Π.Ε.Θ.

Επισημαίνεται ότι δεν θεωρούνται ως αυτοτελή προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης οι τριήμερες περιβαλλοντικές εκδρομές(Δ/θμια Εκπ/ση), οι επισκέψεις στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, οι ημέρες τοπικών δράσεων, όπως καθαρισμός παραλιών, δενδροφυτεύσεις, συμμετοχή σε εκδηλώσεις φορέων κ.λπ. Όλες αυτές οι χρήσιμες δραστηριότητες μπορούν να εγκρίνονται, μόνο ως αυτοτελείς δράσεις ή μέρος της υλοποίησης ενός ολοκληρωμένου προγράμματος.

2.3.2. Η Υποστήριξη των Προγραμμάτων Π.Ε.

Το ΥΠ.Π.Ε.Θ. στηρίζει το έργο των εκπαιδευτικών στο σχολείο δια των Υπευθύνων Σχολικών Δραστηριοτήτων/Υπευθύνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στις Δ/νσεις Εκπαίδευσης και δια των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ).

Οι Υπεύθυνοι παρακολουθούν και υποστηρίζουν τα αντίστοιχα προγράμματα των σχολικών μονάδων της Δ/νσής τους και ενημερώνουν τους εκπαιδευτικούς για τις δυνατότητες συνεργασιών με τα Κ.Π.Ε. όπως αυτές θα καθορισθούν με σχετική εγκύκλιο από το ΥΠ.Π.Ε.Θ.

Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Κ.Π.Ε.): Σήμερα λειτουργούν 53 Κ.Π.Ε. τα οποία παρέχουν εκπαιδευτικά προγράμματα μιας (1) έως τριών (3) ημερών σε μαθητικές ομάδες, οργανώνουν επιμορφωτικά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς, παράγουν εκπαιδευτικό υλικό, αναπτύσσουν θεματικά δίκτυα σχολείων, τοπικές και διεθνείς συνεργασίες. Η συμμετοχή των περιβαλλοντικών ομάδων και των εκπαιδευτικών των σχολείων στα προγράμματά τους γίνεται σε συνεργασία με τους Υπευθύνους Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Σχολικών Δραστηριοτήτων των Δ/νσεων.

Τα Κ.Π.Ε. έχουν ιδρύσει και λειτουργούν Θεματικά Δίκτυα στα οποία μπορούν να συμμετάσχουν σχολικές μονάδες που εκπονούν πρόγραμμα σχετικό με τη θεματολογία του Δικτύου.

3. ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ

Οι μετακινήσεις μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών σχολείων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο εσωτερικό και αυτών που υλοποιούν ευρωπαϊκά προγράμματα στο εξωτερικό, εγκρίνονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις περί μετακίνησης μαθητών και συνοδών εκπαιδευτικών.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Η UNESCO έχει θέσει 17 στόχους για την Αειφόρο Ανάπτυξη μέχρι το 2030 (Ατζέντα 2030). Οι στόχοι αυτοί αναφέρονται σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και μπορούν να εξετασθούν ανά τομέα ή διατομεακά. Για παράδειγμα η δράση για την κλιματική αλλαγή

συναρτάται και επηρεάζει μια σειρά άλλων τομέων και στόχων (καθαρή ενέργεια, καθαρό νερό, καλή υγεία, βιομηχανία, ζωή στο νερό και στη στεριά κ.λ.π.). Συνιστάται η ανάπτυξη της

θεματολογίας όλων των προγραμμάτων να χρησιμοποιήσει ως πλαίσιο αναφοράς τους παρακάτω στόχους. Περισσότερα για τους στόχους και υποστόχους της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη:

http://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=6&Itemid=7

1. Μηδενική φτώχεια: Δίνουμε τέλος σε όλες τις μορφές φτώχειας παντού
2. Μηδενική πείνα: Δίνουμε τέλος στην πείνα, πετυχαίνουμε την επισιτιστική ασφάλεια,

βελτιώνουμε τη διατροφή και τη βιώσιμη γεωργία

3. Καλή υγεία και ευημερία: Διασφαλίζουμε μία ζωή με υγεία και προάγουμε την ευημερία

για όλους, σε όλες τις ηλικίες

4. Ποιοτική εκπαίδευση: Διασφαλίζουμε την ελεύθερη, ισότιμη και ποιοτική εκπαίδευση

προάγοντας τις ευκαιρίες για δια βίου μάθηση

5. Ισότητα των φύλων: Επιτυγχάνουμε την ισότητα των φύλων και την χειραφέτηση όλων των γυναικών και των κοριτσιών
6. Καθαρό νερό και αποχέτευση: Διασφαλίζουμε τη διαθεσιμότητα και τη βιώσιμη διαχείριση

του νερού και των εγκαταστάσεων υγιεινής για όλους

7. Φθηνή και καθαρή ενέργεια για όλους: Διασφαλίζουμε την πρόσβαση σε οικονομική,

αξιόπιστη, βιώσιμη και σύγχρονη ενέργεια για όλους

8. Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη: Προάγουμε τη διαρκή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη και την πλήρη απασχόληση και αξιοπρεπή εργασία για όλους
9. Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές: Οικοδομούμε ανθεκτικές υποδομές, προάγουμε την ανοιχτή και βιώσιμη βιομηχανοποίηση και ενθαρρύνουμε την καινοτομία.
10. Λιγότερες ανισότητες: Μειώνουμε την ανισότητα εντός και μεταξύ των χωρών
11. Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες: Δημιουργούμε ασφαλείς, προσαρμοστικές βιώσιμες πόλεις και ανθρώπινους οικισμούς, χωρίς αποκλεισμούς
12. Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή: Διασφαλίζουμε τη βιώσιμη κατανάλωση και

μεθόδους παραγωγής

13. Δράση για το κλίμα: Αναλαμβάνουμε άμεση δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής

αλλαγής και των συνεπειών της

14. Ζωή στο νερό: Προστατεύουμε και χρησιμοποιούμε με βιώσιμο τρόπο τους ωκεανούς, τις

θάλασσες και τους θαλάσσιους πόρους για βιώσιμη ανάπτυξη

15. Ζωή στη στεριά: Προωθούμε τη βιώσιμη χρήση των χερσαίων οικοσυστημάτων και δασών, καταπολεμούμε την ερημοποίηση, αναστρέφουμε την υποβάθμιση του εδάφους και της βιοποικιλότητας
16. Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί: Προάγουμε τις ειρηνικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίες, παρέχουμε πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όλους και οικοδομούμε

αποτελεσματικούς θεσμούς σε όλα τα επίπεδα

17. Συνεργασία για τους στόχους: Ενισχύουμε τα μέσα εφαρμογής και ανανεώνουμε την

Παγκόσμια Συνεργασία για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Αειφόρο Σχολείο – Αυλή σχολείου

Οι πηγές ενέργειας στο σχολείο και η συμπεριφορά της σχολικής κοινότητας για εξοικονόμηση

ενέργειας , Πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση της ποιότητας των σχέσεων των μελών της σχολικής κοινότητας και του περιβάλλοντος στο σχολείο, Η σήμανση για την καθαριότητα, Η φροντίδα και η ευθύνη για την αυλή και την αίθουσα, …Οραματίζομαι το σχολείο του μέλλοντος… κ.α.

Αειφόρος κατοικία

Σχεδιασμός κτηρίων, οικισμών, πόλεων μέσα στη φέρουσα ικανότητα του πλανήτη, Βιοκλιματική αρχιτεκτονική, Ασφάλεια & επικινδυνότητα υλικών π.χ. επίπλων, ελαιοχρωμάτων, κλπ.

Ενεργειακό ζήτημα -Οικολογικό / Ενεργειακό αποτύπωμα στο σχολείο και στο σπίτι

Οι καθημερινές μας μετακινήσεις, Οι μεταφορές, Οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας για θέρμανση-ψύξη, Τι ξοδεύουμε για ενέργεια , κλπ.

Τοπικό Περιβάλλον: το σπίτι, το σχολείο , η κοινότητα

Γνωριμία με το τοπικό οικοσύστημα, Η διαχείριση απορριμμάτων στη πόλη που ζω, Η προσωπική και συλλογική ευθύνη της διατήρησης του πράσινου στο άμεσο περιβάλλον, Οι δραστηριότητες και καθημερινές συνήθειες που επηρεάζουν την φέρουσα ικανότητα σε άλση, δάση, παραλίες, κλπ.

Ελεύθεροι χώροι: Αξιοποίηση – Διαμόρφωση – Προστασία

Παιδικές Χαρές – Χώροι άθλησης – ψυχαγωγίας, Καταλληλότητα των χώρων ως προς την

καθαριότητα, τα υλικά, την φροντίδα, την εθελοντική προσφορά στον έλεγχο και τη διατήρησή

τους, Υιοθετώ και προστατεύω ένα άλσος, μία παραλία του τόπου μου.

Διατήρηση και προστασία αστικού και περιαστικού πρασίνου

 Αλλαγή χρήσεων γης (Αστυφιλία και ανεργία, Οικολογική επιβάρυνση, Η σημασία του

κτηματολογίου στην διαχείριση των χρήσεων γης).

Βιοτεχνολογικές Εφαρμογές και Περιβάλλον

 Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί (ΓΤΟ) : Παραγωγή τροφής από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (Υβρίδια, άγριες ποικιλίες φυτών, Γενετικά τροποποιημένα φυτά, Επιπτώσεις των ΓΤΟ στο περιβάλλον, την υγεία, την οικονομία, την κοινωνία), Παραδοσιακές τοπικές καλλιέργειες και η σχέση τους με την τοπική οικονομία και το περιβάλλον.

Διαχείριση Φυσικών Πόρων

• Εντατικές μορφές εκμετάλλευσης φυσικών πόρων
• .Δάση, Αποδάσωση, διάβρωση εδαφών
• Υδάτινοι Πόροι
• .Γεωργία, Κτηνοτροφία, Υπερεκμετάλλευση – η σχέση οικονομίας και προστασίας του τοπικού περιβάλλοντος, Ανάδειξη τοπικών παραδειγματικών χρήσεων γης οικονομικής κλίμακας με σεβασμό στα περιβάλλον

Η έννοια της Διατήρησης του Φυσικού Περιβάλλοντος

• Οικοσυστήματα : Δομή και λειτουργία χερσαίων και υδατικών οικοσυστημάτων
• Βιοποικιλότητα: Απειλούμενα είδη – προστατευόμενες περιοχές

Η έννοια της Υποβάθμισης του Περιβάλλοντος

• Ατμόσφαιρα – Ρύπανση του αέρα φαινόμενο θερμοκηπίου, Τρύπα όζοντος
• Ρύπανση υδάτων
• Ρύπανση εδαφών
• Ραδιενεργός ρύπανση
• Απόβλητα και Διαχείριση των απορριμμάτων

Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι

• Κλιματικές Αλλαγές
• Φυσικές καταστροφές και ανθρώπινη παρέμβαση
• Περιβάλλον και πόλεμος

Χώρος, Οργάνωση και Χρήση

• Αστικά περιβάλλοντα: Αστική ανάπτυξη, χρήσεις, αστικό και περιαστικό πράσινο, Οδικά δίκτυα, Ηχητική ρύπανση, Περιβάλλον σχολικών και εσωτερικών χώρων
• Οικιστική ανάπτυξη, Δημόσιος χώρος και περιβάλλον
• Φυσικό Περιβάλλον, Σχεδιασμός του διαθέσιμου χώρου, Αγροτική ανάπτυξη, Τουρισμός, Εναλλακτικός και οικολογικός τουρισμός, Υιοθεσίες περιοχών
• Περιβάλλον και Μνημεία, Αρχαιολογικοί χώροι και ιστορικοί τόποι
• Τοπίο και κατοίκηση, Υποβάθμιση του τοπίου
• Γεωλογικά μνημεία και μνημεία της φύσης

Ανθρωπογενές Περιβάλλον – Παράμετροι & Υποβάθμιση

• Περιβάλλον και Επικοινωνία: Μονοπάτια- φυσικές διαδρομές, Μεταφορές, συγκοινωνίες
• Περιβάλλον και Ιστορία: Τοπική ιστορία, Ιστορία μετακινήσεων, Φυσική ιστορία, Ιστορία πόλεων και αγροτικών εγκαταστάσεων, Φυσικά Στοιχεία: Μυθολογία, Λαογραφία

• Το Περιβάλλον ως πηγή έμπνευσης και πεδίο διαλόγου: Περιβάλλον και Τέχνη
• Το περιβάλλον ως έκθεμα: Μουσεία φυσικών επιστημών και τεχνολογίας, φυσικής ιστορίας, Συλλογές εκθέματα, Περιβαλλοντικά στοιχεία σε συλλογές, Μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις μουσειακών οργανισμών
• Το περιβάλλον ως αφήγηση: Η φύση και τα περιβαλλοντικά ζητήματα στη λογοτεχνία
• Περιβάλλον, Αντιλήψεις και Ιδέες:

– Φύση και Θρησκεία

– Περιβαλλοντική Ηθική

– Δημοκρατία, Περιβαλλοντικές δράσεις και περιβαλλοντική συνείδηση

– Καταναλωτισμός και Περιβάλλον

• Το Περιβάλλον ως πεδίο συνάντησης των πολιτισμών – Διαπολιτισμικές Αναφορές

Ποιότητα Ζωής

• Καταλληλότητα-επικινδυνότητα υλικών και κατασκευών
• Ασφάλεια στο σχολείο και στο σπίτι σε σχέση με τα αντικείμενα
• Υλικά φιλικά προς το περιβάλλον-Τρόποι προφύλαξης
• Βιομηχανική ρύπανση –Γεωργική ρύπανση
• Βαρέα μέταλλα – Εντομοκτόνα – Φυτοφάρμακα – Βιοσυσσώρευση
• Ηλιακή ακτινοβολία. Ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες
• Ηχορύπανση – Ένταση ήχου – Χάρτης θορύβου
• Κρυμμένη ρύπανση: Άρρωστα κτίρια – Ρύπανση εσωτερικών χώρων: συστήματα καύσης, κάπνισμα, κατασκευαστικά υλικά, ραδιενεργό ραδόνιο, υλικά καθαριότητας

Ανθρώπινα Δικαιώματα – Δημοκρατία

Προβλήματα Φτώχειας, Αναλφαβητισμού, Δημοκρατικά δικαιώματα, δικαιώματα του πολίτη & του παιδιού, Κοινωνικός αποκλεισμός, Ισότητα ευκαιριών, Ισότητα φύλων, Ρατσισμός, ξενοφοβία κ.ά.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ1.

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Π.Ε.

Ημερομηνία ……………………..

Αριθ. Πρωτ.  ……………………..

Σχ. Έτος:2016-2017

ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ:………………………………………………………..

Δ/ΝΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Δ.Δ.Ε. Δυτικής Θεσσαλονίκης    

ΤΗΛ. …………………..                                                     ΔΗΜΟΣ / ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ …………………..….……………

FAX ……….……….…….                                                     Email …………………………………..…………….…………….

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ  ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ: …………………………………………..……                              ΠΕ: ……….……..

Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΣ:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

(Κατά το σχεδιασμό, λαμβάνονται υπόψη οι βασικές αρχές που διέπουν την υλοποίηση τους)

ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΤΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: ………………………………………………………………………………………………………………….

ΠΡΑΞΗ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ (κάθε σχολική μονάδα, καταθέτει ένα φωτοαντίγραφο της πράξης για όλα τα προγράμματα)

Αρ. Πράξης:……………………………….

Ημερομηνία:……………………………..

ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΣΥΝΟΛΟ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ : …………….    ΑΓΟΡΙΑ: ………   ΚΟΡΙΤΣΙΑ: ………

Συναντήσεις ομάδας:

ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ; ΝΑΙ / ΟΧΙ (Αν όχι δημιουργήστε ένα εφέτος)

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Α. ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ-ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

(ποιες διαστάσεις-όψεις του θέματος θα προσεγγίσετε, έως 100 λέξεις) :

Β. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: (τι επιδιώκετε να μάθουν, έως 100 λέξεις)

Γ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: (έως 100 λέξεις)

Δ. ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ-ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΟΣ ΜΗΝΑΣ ΕΝΑΡΞΗΣ:

Ε. ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ-ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ:

(Αριθμός προβλεπόμενων επισκέψεων)

ΣΤ. ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: (Αντίστοιχων γνωστικών αντικειμένων)

Ζ. ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ:

Ε. ΚΑΤΑΓΡΑΨΤΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΤΗΝ ΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ (20- 25 ΔΙΩΡΑ) Η χρονική εξέλιξη του προγράμματος (διερεύνηση θέματος, επεξεργασία, υλοποίηση δράσεων, επισκέψεων, παρουσίαση κλπ)

ΠΡΟΣΟΧΗ: Για την έγκριση του προγράμματος μαζί με το έντυπο υποβάλλονται και

1. Κατάλογος με το ονοματεπώνυμο των μαθητών της ομάδας, την τάξη και το τμήμα/τμ ειδικότητας.
2. Αντίγραφο της πράξης του συλλόγου

Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ                                                  Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ